هر آن چه که باید درباره ساختمان و انواع آن بدانید
هر آن چه که باید درباره ساختمان و انواع آن بدانید
شاید وقتی کلمه «ساختمان (building)» را میبینید یا میشنوید اولین تصویری که در ذهنتان نقش میبندد یک ساختمان بلند با دیوارها و سقف سفید است که از اتاقهای مختلف، همراه با درب و پنجره تشکیل میشود؛ اما واقعیت این است که مفهوم ساختمانسازی بسیار گسترده است و براساس محدودیتهای معماری شهرسازی (در هر کشور، شهر و حتی محله)، ساخت سازههای مختلف از نظر مصالح ساختمانی، ساختار و کاربری با یکدیگر متفاوتند با اینحال اگرچه هر سازه براساس موقعیت قرارگیری در یک مکان با وضعیت جغرافیایی آن منطقه دارای روشهای ساخت و مصالح مختلف هستند؛ اما هر ساختمانی استاندارد و اصولی برای ساخت دارد که باید رعایت شود. برای ساختمانسازی و عمران اولین قدمی که باید بدانید این است که یک ساختمان متعارف چیست؟ و با انواع ساختمان آشنا شوید.
سپس نکات مهم در زمینهی انواع روش ساخت ساختمان را بیاموزید. البته نگران نباشید، هر آنچه که در این زمینه نیاز دارید در این مطلب بهطورکامل به آن پرداخته شده است.
ساختمان متعارف چیست؟
ساختمان متعارف در یک تعریف کلی به ساختمانی گفته میشود که کلیه استانداردهای ساختمانسازی را در هنگام ساخت با توجه به نوع کاربری ساختمان (building) رعایت کرده باشد. این استانداردها شامل استانداردهای مندرج در آییننامه ساختمان، آییننامه مکانیکی-لوله کشی، آییننامه برق، گاز، حفظ ایستایی ساختمان در زلزلههای شدید، سیستم اعلام حریق، ضوابط و مقررات نمای شهری و… میشود. همچنین در هنگام ساخت یک ساختمان متعارف و استاندارد باید یکسری نکات مهم دیگر مانند محل استقرار ساختمان در زمين، نحوه احداث بنا شرقی، غربی، شمالی و یا جنوبی، سطح زیربنای در طبقه همکف، رعايت محدوديت ارتفاع، استانداردهای ساخت بالکن، آسانسور، پله اضطراری و… حتماً براساس آییننامه ساختمانسازی و شهرداری رعایت شود.
واحد ساختمان چیست؟
هر ساختمان (building) به واحدهای مختلفی تقسیم میشود که براساس دسترسی افراد به واحد آن ساختمان به دو بخش واحد اختصاصی و واحد مشاع یا اشتراکی نامگذاری میشود.
واحد اختصاصی شامل بخشهایی میشود که در سند مالکیت رسمی مالک درج شده است. این بخش شامل قسمت داخلی واحد آپارتمان مانند آشپرخانه، پذیرایی، بالکن، اتاق خواب و… بخش بیرونی واحد مسکونی مانند انباری و پارکینگ میشود.
قسمتهای مشترک در ساختمان شامل بخشهایی است که حق استفاده از آن برای کلیه ساکنین وجود دارد، که شامل حیاط، راهپله، محوطهی کلی ساختمان، پشتبام و نما است.
انواع ساختمان
امروزه انواع ساختمان (building) براساس نوع کاربری آن به دستههای مختلف تقسیم میشود که رایجترین آنها عبارتند از:
– ساختمانهای مسکونی
– ساختمانهای جمعی مانند سینما، باشگاههای ورزشی، اماکن عبادتی، ایستگاه اتوبوس، رستوران ها و…
– ساختمانهای تجاری شامل هر ساختمانی که سوابق مالی، حسابهای بانکی و در کل تراکنشهای مالی در آن انجام میگیرد، است، مانند بانکها، دادگستری و…
– ساختمانهای آموزشی مانند مدارس، دانشگاه و…
– ساختمانهای سازمانی شامل ساختمانهای میشود که توسط دولت یا سازمانهای نیمه دولتی و یا خصوصی برای اهداف خاص بنا میشوند مانند بیمارستانها، مراکز درمانی، زندانها و…
– ساختمانهای صنعتی مانند نیروگاهها، پالایشگاههای نفت، کارخانههای لبنیاتی، آزمایشگاهها و…
– ساختمانهای بازرگانی مانند فروشگاهها، نمایشگاههای فروش کالا عمده یا خرده و…
– ساختمانهای مخصوص عمده فروشی مانند انبارهای تولید خودرو و…
– ساختمانهای ذخیرهسازی مانند پایانههای کامیون، گاراژهای عمومی و…
– پارکینگهای چند طبقه
علاوه بر این براساس آییننامه ساختمانسازی ساختمانها با توجه به نوع ساختارشان به انواع مختلفی تقسیمبندی میشوند که شامل ساختمانهای مجزا، ساختمان با دیوار مشترک، ساختمانهای بسیار بلند، (بیشتر از 4 چهار طبقه)، ساختمانهای خاص و ویژه (مانند سدها، پلها، سازههای دریایی و نیروگاههای هستهای)، ساختمانهای ناامن و پرخطر میشود.
انواع ساختمان مسکونی
ساختمانهای مسکونی همانطور که از نامشان مشخص است صرفاً فقط با کاربری مسکونی ساخته میشود. بههمین خاطر این ساختمانها براساس آییننامه ساختمانسازی باید در محدودهای از شهر با تراکم مختلف مسکونی ساخته شوند و همچنین نیاز به مجوز شهرداری دارند.
با توجه به بافت زمین رایجترین انواع ساختمان (Building) مسکونی شامل آپارتمان، ویلایی و آسمانخراشها است. با اینحال ویلاهای شهرکی، خانههای تعاونی، آلونک چوبی یا کلبههای ییلاقی، کاخ، قصر، خانههای متحرک و سوئیتها نیز به عنوان ساختمان مسکونی شناخته میشوند.
انواع ساختمان در محله
هر محله براساس موقعیت قرارگیری آن در شهر یا روستا از انواع مختلفی از ساختمان (Building) تشکیل میشود. معمولاً هر محله علاوه بر ساختمانهای مسکونی دارای ساختمانهای جمعی، آموزشی، تجاری، سازمانی و صنعتی است.
انواع ساختمان بنایی
هر ساختمانی که تحمل تمام یا بخشی از بارهای قائم آن برعهده دیوارهایی که با مصالح بنایی ساخته شده است، باشد، به عنوان ساختمان بنایی شناخته میشود. عمدتاً در ساخت این ساختمانها از مصالح بنایی مانند سنگ، ملات، چوب و آجر استفاده میشود. انواع ساختمان بنایی حداکثر دارای ارتفاع 8 متر از سطح زمین است و بیشتر از دو طبقه ساخته نمیشود. همچنین در ساخت سقف ساختمان بنایی از سقف تیرچه، پروفیلهای فولادی، آجر و بلوک استفاده میشود. رایجترین انواع ساختمان های بنایی عبارتند از:
– ساختمان بنایی غیرمسلح که با مصالح سنگ، آجر، چوب و خشت
– ساختمان بنایی کلافدار دارای دیوارهای برای تحمل بارهای قائم و افقی
– ساختمان بنایی مسلح دارای میلگردهای طولی برای افزایش انواع مقاومت
انواع روش ساخت ساختمان
بهطورکلی در ایران ساخت ساختمان به دو روش اسکلت بتنی و اسکلت فلزی انجام میشود. با اینحال میتوان ساختمان (Building) را به روشهای ساخت با اسکلت چوبی، سبکسازی، مصالح بنایی و پیشساخته نیز انجام داد. عمدتاً برای انتخاب روش ساخت ساختمان باید نکات مهم از قبیل هزینه ساخت، سرعت و زمان، شرایط محیطی، محدودیتهای تحمل بار و اندازه ساختمان را در نظر گرفت.
نحوه محاسبه تعداد طبقات ساختمان
نحوه محاسبه تعداد طبقات ساختمان (Building) به دو عامل مهم بستگی دارد:
1. عرض گذر یا کوچه
2. عرض خیابان
با در نظر گرفتن این دو فاکتور تعداد طبقات مجاز در گذر، کوچه و خیابانهای مختلف بدینصورت است:
– عرض کوچه کمتر از 6 متر: 2 طبقه + زیرزمین
– عرض کوچه یا گذر بین 6 تا 8 متر: 3 طبقه+ زیرزمین یا 2 طبقه روی پایلوت
– عرض گذر یا کوچه بین 8 تا 10 متر: 4 طبقه + زیرزمین یا 3 طبقه روی پایلوت
– عرض گذر یا کوچه بین 10 تا 12 متر: 5 طبقه + زیرزمین یا 4 طبقه روی پایلوت با جواز آسانسور یا پله برقی
– عرض گذر یا کوچه بیش از 12 متر: 6 طبقه + زیرزمین یا 5 طبقه روی پایلوت با جواز آسانسور یا پله برقی
فرمول محاسبه تعداد واحد مسکونی
فرمول محاسبه تعداد واحد مسکونی مربوط به زمینهایی میشود که مجوز ساخت آنها با هدف مسکونی صادر شده است. بهطورکلی فرمول محاسبه این اراضی بدینصورت است:
تعداد واحد مسکونی ساختمان = (مساحت تمام زیربنای ساختمان ÷ مساحت زمین) × ۱۰۰
تعداد طبقات مجاز ساخت در تهران
تعداد طبقات مجاز ساخت در تهران به 4 عامل بستگی دارد:
– منطقه
– عرض خیابان
– ارتفاع از سطح دریا
– کاربری ساختمان
با اینحال بهطورکلی در بیشتر مناطق تهران 6 طبقه مجوز ساخت صادر میشود.
نتیجه گیری یا جمع بندی
ساخت انواع ساختمان (Building) در حفظ چهرهی شهر و رفاه شهروندان به شدت تأثیرگذار است. بنابراین بسیار مهم است که هر ساختمان با توجه به محله و منطقهی که قرار گرفته استانداردهای لازم را داشته باشد و از نظر نما به زیبایی آن منطقه بیافزاید.
دیدگاهتان را بنویسید