مدل سازی اطلاعات ساختمان (BIM) چیست ؟
مدل سازی اطلاعات ساختمان (Building Information Modeling) یا به اختصار بیم (BIM) ، تحولی بزرگ در زمینه ساخت و ساز است که هدف آن اطمینان از احداث ساختارهای بی نقص از طریق مدیریت مؤثر اطلاعات است. از طریق مدل سازی می توان اطلاعات مربوط به طراحی، هزینه ها و مراحل ساخت را هماهنگ کرد.
مهندسان، سازندگان و معماران می توانند به اطلاعات دقیق در مورد قطعات و اجزای ساختمان دسترسی پیدا کنند. اطلاعات در یک مکان مرکزی ذخیره می شوند تا دسترسی به آنها آسان شود و قابلیت اشتراک گذاری مؤثرتری را ارائه دهند. در نتیجه، احتمال خطا و هدر رفتن منابع و هزینه ها در حین ساخت از بین می رود؛ با خانه عمران همراه باشید.
تاریخچه تکنولوژی BIM
فنآوری های پشت مدل سای اطلاعات ساختمان تاریخی برابر با 50 سال دارد. دهه های 1970 و 1980 دهه های پیشرفت در محاسبات و توسعه نرم افزار بود. از این رو تعجبی ندارد که این سالها را به عنوان تاریخچه BIM معرفی کنیم.
در سال 1975، پروفسور آمریكایی چارلز ام. ایستمن مقاله ای را با عنوان «استفاده از رایانه به جای طراحی دستی» منتشر كرد. پروفسور ایستمن استدلال کرد که داشتن ابزاری که اطلاعات مربوط به نقشه ها، نماها، چشم اندازها و بخش ها را در یک سند ترکیب می کند، چقدر می تواند انقلابی باشد.
همانطور که از نام این نشریه پیداست، قبل از اینکه BIM مورد قبول جریان اصلی محافل ساخت و طراحی قرار گیرد، هنجار نقشه های مدل های دستی بود. در طول دهه های 1970 و 1980، RUCAPS معمولاً به عنوان اولین نرم افزار مدل سازی اطلاعات ساختمان در محافل دانشگاهی پذیرفته شد.
با این وجود، اعتبار BIM به یک محقق یا یک کشور مربوط نیست. در طول دهه های بعد، این ابزار به دلیل رقابت بین کشورهای غربی و بلوک اتحاد جماهیر شوروی برای ایجاد راه حل کامل نرم افزار معماری برای ایجاد اختلال در جریان کار طراحی دو بعدی به کمک رایانه (CAD) تکامل یافت.
همانطور که در اوایل دهه 2000 نرم افزارها رونق گرفتند، فنآوری BIM نیز پیشرفت زیادی کرد. وارد شدن برنامه هایی مانند رویت، طراحی و مدل سازی را به سطح جدید رساند. به ویژه از سال 2010 به بعد، الگوی جدیدی برای مدل سازی ایجاد شد. به لطف پیشرفت های هوش مصنوعی و ادغام با فنآوری هایی مانند چاپ سه بعدی، AR یا VR مرزها و پتانسیل های BIM را به سطح جدیدی پیشرفت دادند.
مدل سازی اطلاعات ساختمان چیست؟
BIM یا مدل سازی اطلاعات ساختمان روندی برای ایجاد و مدیریت اطلاعات مربوط به یک پروژه ساختمانی در طول چرخه عمر پروژه است. یکی از کلیدی ترین نتایج این فرآیند، مدل اطلاعات ساختمان است که شرح دیجیتالی هر جنبه از فرآیند ساخت را ارائه می دهد.
درحقیقت، مدل سازی اطلاعات ساختمان تمام مؤلفه های یک ساختمان را در یک مکان جمع می کند. می توان برای نشان دادن کل چرخه عمر ساختمان، از زمان شروع کار و طراحی تا تخریب و استفاده مجدد از مصالح، از داده های BIM استفاده کرد. فضاها، سیستم ه ، محصولات و توالی ها را می توان در مقیاس نسبی با یکدیگر و به نوبه خود نسبت به کل پروژه نشان داد.
مدل سازی اطلاعات ساختمان، کسانی که با صنعت ساختمان تعامل دارند را قادر می سازد تا اقدامات خود را بهینه کنند. نتیجه این کار شامل مدیریت بهینه، کیفیت بالای ساخت، پیش بینی خطرات، جلوگیری از هزینه های سربار و افزایش ارزش و سود بیشتر در پروژه های ساختمانی است.
کاربردهای مدل سازی اطلاعات ساختمان
مدل اطلاعات ساختمان را می توان برای اهداف زیر استفاده کرد:
- تجسم: رندرهای سه بعدی با کمی تلاش اضافی به راحتی تولید می شوند.
- برآورد هزینه: نرم افزار BIM دارای ویژگی های برآورد هزینه داخلی است. مقادیر مواد با ایجاد هرگونه تغییر در مدل، به طور خودکار استخراج و به روز می شوند.
- تعیین توالی ساخت: یک مدل اطلاعات ساختمان می تواند به طور مؤثری برای هماهنگی سفارش مصالح، ساخت و برنامه های زمانی برای تمام اجزای ساختمان استفاده می شود.
- تشخیص تداخل و برخورد: از آنجا که مدل های اطلاعات ساختمان برای مقیاس گذاری در فضای سه بعدی ایجاد شده اند، می توان همه سیستم های اصلی را فوراً و به طور خودکار از نظر تداخل بررسی کرد. به عنوان مثال، این فرآیند می تواند تأیید کند که لوله کشی با تیرهای فولادی، مجاری یا دیواره ها تلاقی ندارد یا خیر!
- مدیریت تأسیسات: بخش های مدیریت تسهیلات می توانند از آن BIM برای نوسازی، برنامه ریزی ساخت و عملیات نگهداری استفاده کنند.
مدل سازی اطلاعات ساختمان برای چه کسانی مفید است ؟
BIM فقط مختص معماران نیست! این ابزار مقادیر زیادی اطلاعات را در سیستم عامل ذخیره می کنند و آن ها را برای کاربران در زمینه های مختلف در صنعت ساختمان قابل استفاده می نمایند. اما کاربرد مدل سازی اطلاعات برای گروه های زیر ضروری است:
AEC
متخصصان AEC که در زمینه معماری، مهندسی و ساخت و ساز فعالیت می کنند، مهمترین گروه برای استفاده از مدل سازی اطلاعات ساختمان هستند. از مفاهیم اولیه و ایده های طراحی سازه ها تا مدیریت پس از ساخت گرفته تا ایجاد زیرساخت های لازم برای تعمیر و نگهداری، همه اینها توسط BIM طراحی می شوند.
MEP
افراد درMEP، سیستم های داخلی مانند برق یا لوله کشی را در خانه ایجاد می کنند. مدل سازی اطلاعات ساختمان به آنها کمک می کند تا سیستم ها را سریع و دقیق تخمین بزنند. آنها با BIM خطرات پیش بینی شنده و اتلاف زمان را کاهش می دهند و می توانند اطلاعات کامل و دقیق از فرآیند تأسیسات الکتریکال و مکانیکال ساختمان داشته باشند.
مزایای مدل سازی اطلاعات ساختمان
شرکت هایی که از BIM استفاده می کنند، از مزایای این تکنولوژی برای مدیریت پروژه، برنامه ریزی، برآورد هزینه، تجزیه و تحلیل ریسک و مدیریت بهتر امور بهره می برند. گردش کار مبتنی بر مدل سازی این فرصت را به وجود می آورد که قبل از احداث سازه، راه حل های بهینه به صورت مجازی نمونه سازی شود.
طرفین پروژه می توانند طراحی، دقت و کامل بودن اطلاعات را به راحتی درک و بررسی کنند. همچنین با مدل سازی اطلاعات ساختمان می توان تجسم و ارزیابی هزینه، زمان و سایر پارامترهای پروژه را آسان تر کرد. BIM برای بهبود ارتباطات بین طرفین پروژه و به طور کلی افزایش کیفیت کار، رویکردی فوق العاده مؤثر و کارآمد است.
مدل اطلاعات ساختمان فنآوری قدرتمندی است که به معماران، مهندسان و پیمانکاران اجازه می دهد تا درک کنند که چگونه می تواند فعالیت های ساخت را به شکلی روان و مؤثر انتقال دهند. به عنوان می توان یک منبع دانش مشترک برای داده های قابل اعتماد برای تصمیم گیری در مورد جنبه های مختلف پروژه تعریف کرد. همۀ اعضای یک پروژه می توانند اطلاعات سیستماتیک را از طریق کانال ها به اشتراک بگذارند.
آمار و ارقام از مزایای استفاده از BIM چه می گویند:
- 82 درصد از افراد معتقد بودند که مدل سازی اطلاعات تأثیر بسیار مثبتی بر روی بهره وری شرکت آنها داشته است.
- 79 درصد از افراد اظهار داشتند که استفاده از BIM نتایج پروژه را بهبود می بخشد که شامل درخواست کمتر برای اطلاعات (RFI) و کاهش مشکلات هماهنگی میدانی است.
- 66 درصد از نظرسنجی ها معتقد بودند که استفاده از مدل سازی اطلاعات ساختمان شانس آنها را برای برنده شدن در پروژه ها افزایش می دهد.
- 62 درصد از افراد قصد دارند مدل سازی اطلاعات برای بیش از 50 درصد پروژه های خود در سال 2020 استفاده کنند.
سطوح مدل سازی اطلاعات ساختمان
سطوح مختلف BIM را می توان برای انواع مختلف پروژه ها به دست آورد. هر سطح نشان دهنده مجموعه ای متفاوت از معیارها است که سطح خاصی از تکامل پروژه را نشان می دهد. سطح مدل سازی اطلاعات با صفر شروع می شود و به 4، 5 یا 6 بعد می رسد. هدف از هر سطح، سنجش میزان کارآیی یا میزان اشتراک و مدیریت اطلاعات در کل فرآیند است.
در زیر شرح مختصری از سه سطح اول و توضیح اینکه چه معیارهایی در هر مرحله وجود دارند، آورده شده است:
سطح صفر BIM
سطح صفر به این معنا است که کار به طور مشترک انجام نمی شود. اگر کاربر از CAD دو بعدی استفاده می کند، می تواند با اطمینان بگوید که در سطح صفر است. امروزه این سطح از BIM به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد.
سطح 1 BIM
استفاده از رویت یاCAD سه بعدی برای کارهای مفهومی جهت تهیه اطلاعات و سایر اسناد، استفاده می شود. در این سطح، استانداردهای CAD مطابق استاندارد BS 1192: 2007 و اشتراک الکترونیکی داده ها که از یک محیط داده مشترک (CDE) انجام شده است، معمولاً توسط کاربر مدیریت می شود. بسیاری از شرکت ها در سطح 1 BIM هستند که شامل همکاری زیادی بین طرفین نیست و هر یک از افراد داده های خود را منتشر و مدیریت می کنند.
سطح 2 BIM
این سطح یک محیط کاری مشترک را فراهم می کند. در سطح 2، همه اعضای تیم از مدل های رویت یا CAD سه بعدی استفاده می کنند. با این حال، نحوه تبادل اطلاعات ذی نفعان، این سطح را از سایر سطوح متمایز می کند. اطلاعات مربوط به طراحی یک ساختماناز طریق یک قالب فایل مشترک به اشتراک گذاشته می شود. وقتی شرکت ها این اطلاعات را با داده های خود ترکیب کرده، در وقت خود صرفه جویی می کنند، هزینه ها را کاهش می دهند و دیگر نیازی به کار مجدد ندارند. از آنجا که داده ها از این طریق به اشتراک گذاشته می شوند.
سطح 3 BIM
سطح 3 همکاری بیشتری را ایجاد می کند. در سطح 3 به جای اینکه هر یک از اعضای تیم در مدل سه بعدی خود کار کند، همه می توانند از یک مدل پروژه مشترک استفاده کنند. این مدل در یک محیط مرکزی قرار دارد و همه می توانند به آن دسترسی داشته باشند. این شیوه دسترسی را Open BIM می گویند. بسیاری از کشورهای جهات متعهد شده اند که سطح 3 BIM باید پیش نیاز کلیه پروژه هاس ساختمانی در سال های آینده باشد.
لیست نرم افزاری مورد استفاده در BIM
در زیر به چند نمونه از برنامه های مدل سازی اطلاعات ساختمان اشاره می کنیم:
- امتیاز 6 از 5 ستاره
این برنامه به طور خاص برای فرآیند مدل سازی اطلاعات ساختمان ساخته شده است. رویت به طراحان و متخصصان ساخت و ساز کمک می کند تا ایده های خود را آنطور که در ذهن دارند پیاده کنند. برنامه رویت شامل ویژگی هایی برای طراحی معماری، مکانیک، مهندسی، ساخت و ساز و موارد دیگر است.
2- نرم افزار آرشیکد (ArchiCAD)
- امتیاز 4.5 از 5 ستاره
ارشیکد یک برنامه مناسب برای مدل سازی اطلاعات ساختمان است که توسط معماران مورد استفاده قرار می گیرد. این برنامه ا توابع مختلفی را ارائه می دهد که کاربر را از مرحله برنامه ریزی تا رسیدن به یک پروژه ساختمانی کامل، راهنمایی می کند.
3- نرم افزار وکتوروورکس آرشیتکت (Vectorworks Architect)
- امتیاز 3 از 5 ستاره
برنامه کتوروورکس آرشیتکت ابزاری برای مدل سازی، پیش نویس و مستند سازی است که با در نظر گرفتن روند طراحی پروژه های ساختمانی ایجاد شده است. این ابزار کاربران را قادر می سازد تا بهره وری انرژی را افزایش دهند و هزینه های آن ها را ساده سازی کنند.
آینده مدل سازی اطلاعات ساختمان
آینده صنعت ساخت و ساز به فنآوری دیجیتالی مرتبط است و BIM آینده طراحی و مدیریت بلند مدت تأسیسات آن را بر عهده دارد. مدل سازی اطلاعات توسط فنآوری و فرآیندهای کاربردی هدایت می شود و در حال ایجادتحول در تمام صنایع است. از آنجایی که سخت افزار، نرم افزار و برنامه های ابری قابلیت بیشتری برای رسیدگی به افزایش مقدار داده ها و اطلاعات خام را دارند، استفاده از BIM حتی بیشتر از آنچه در پروژه های فعلی وجود دارد بارزتر خواهد شد.
آموزش تکنولوژی BIM
امروزه مدل سازی اطلاعات ساختمان بخشی جدایی ناپذیر از آموزش معماری و ساختمان است. BIM وقتی به درستی آموزش داده شود و مورد استفاده قرار گیرد، به توسعه صنعت ساختمان کمک شایانی می کند. درحقیقت، آینده در اختیار مدل سازی اطلاعات ساختمان خواهد بود. بنابراین توصیه ما به همۀ افراد مشغول در ساخت و ساز، این است که با شرکت در دوره آموزشی BIM که توسط خانه عمران برگزار می شود، پروژه های شغلی و حرفه ای خود را توسعه دهید.
2 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ
سلام من میخواستم بدونم آیا برای تسلط به نرم افزار bim همه مراحل رو باید آموزش ببینیم یا میشه فقط مثلا قسمت متره و براودرد پروژه یا یک تک قسمت دیگه رو آموزش دید؟ ممنون
سلام وقتتون بخیر
پروژه ها یا دفاتر خدمات دهنده در حوزه bim نیاز به تخصص های گوناگونی دارند مانند؛ مدلسازی، فاز2، برنامه ریزی، متره و برآورد و … که شما با توجه به دانش، تجربه و مهارت های نرم افزاریتان میتوانید در یکی از این حوزه ها ایفا نقش کنید
برای مشاوره اختصاصی و کسب اطلاعات بیشتر با شماره 02184360 داخلی 3 تماس بگیرید