اگر قصد ورود به حرفه مهندسان را دارید باید برای اخذ پروانه اشتغال به کار مهندسی اقدام کنید. پروانه کار مهندسی به طور قابل توجهی فرصت های شغلی را گسترش می دهد و مهندسان را به عنوان متخصصین در حرفه خود در جامعه معرفی می کند. در حقیقت، پروانه اشتغال به کار نظام مهندسی بالاترین استاندارد صلاحیت در صنعت ساختمان است و نمادی از موفقیت و تعهد به ایمنی، بهداشت و رفاه مردم است. به هر روی، ما در این مقاله درباره نحوه دریافت، شرایط و مدارک، ارتقاء و تمدید پروانه اشتغال به کار مهندسی به تفصیل صحبت می کنیم؛ با خانه عمران همراه باشید.

پروانه اشتغال به کار نظام مهندسی چیست؟

پروانه کار مهندسی یک مجوز قانونی است که به مهندسان کمک می کند بتوانند بر حسب نوع رشته تحصیلی در صنعت مربوطه فعالیت کنند. دریافت پروانه منوط به قبولی در آزمون نظام مهندسی است. فارغ التحصیلان رشته های مهندسی عمران، مهندسی معماری، مهندسی مکانیک، مهندسی برق، مهندسی شهرسازی، مهندسی نقشه برداری و مهندسی ترافیک می توانند بعد از طی سنوات لازم، در آزمون نظام مهندسی استان یا شهر اقامت خود شرکت کنند.

سنوات لازم برای مهندسان به شرح زیر است:

مقطع تحصیلی	سوابق کار حرفه ای
کارشناسی (لیسانس)	3
کارشناسی ارشد (فوق لیسانس)	2
دکتری	1

برای مثال، یک فارغ التحصیل رشته مهندسی عمران یا معماری می تواند بعد از 3 سال سابقه کار برای اخذ پروانه کار نظام مهندسی اقدام کند. همچنین، سنوات کار حرفه ای نیاز به مدرک برای شرکت در آزمون ندارد (سابقه بیمه یا ارائه گواهی کار از شرکت های مهندسی) و داوطلب تنها با گذراندن 3 سال از مدرک کارشناسی می تواند بدون سابقع کار هم در آزمون شرکت کند. بنابراین، داشتن یا عدم داشتن سابقه کار حرفه ای ملاک عمل برای شرکت در آزمون نیست.

با این حال، کسانی که موفق به دریافت پروانه مهندسی می شوند، به عنوان یک مهندس حرفه ای و واجد شرایط می توانند طرح های مهندسی را امضاء و مهر کنند. انواع پروانه کار که برای مهندسین صادر می شود شامل پروانه اشتغال به کار مهندسی حقيقی و پروانه اشتغال به کار مهندسی حقوقی هستند.

شرایط اخذ پروانه کار نظام مهندسی

می توان در زمینه های طراحی، اجرا، نظارت، محاسبه، بهره برداری، کنترل و بازرسی امور آزمایشگاهی، مدیریت ساخت و تولید، نصب، آموزش و یا تحقیق، درخواست پروانه اشتغال به کار کرد. اما قبل از آن لازم است شرایط دریافت پروانه را جویا شوید، این شرایط به شرح زیر هستند:

داشتن مدرک فارغ التحصیلی کارشناسی (پیوسته یا ناپیوسته)، کارشناسی ارشد، دکتری
قبولی در آزمون نظام مهندسی
داشتن سنوات سابقه کاری حرفه ای (در بالا توضیح داده شد)

برای آن دسته از از داوطلبانی که مدرک کارشناسی ناپیوسته دارند، بررسی مفاد کمیسیون هم ارزی رشته ها ضروری است. برای مثال، ممکن است داوطلبی مجاز به شرکت در آزمون محاسبات پایه 3 عمران نباشد! و فقط بتواند برای پایه 3 نظارت و اجرا شرکت کند.

مراحل اخذ پروانه اشتغال به کار مهندسی

فرآیند اعطای پروانه اشتغال به کار نظام مهندسی شامل مراحل زیر است:

مرحل اول: قبولی در آزمون نظام مهندسی

شرط اول ورود به حرفه مهندسان، قبولی در آزمون نظامم مهندسی استان است. هر داوطلب باید با مراجعه به نظام مهندسی استان اقامت خود، اقدام به تهیه مدارک و ثبت نام در آزمون کند. هر داوطلب می تواند بر حسب رشته تحصیلی خود، در چندین صلاحیت شرکت کنند. مثلاً مهندس معمار می تواند در یک زمان برای صلاحیت های نظارت، اجرا و طراحی در آزمون شرکت کند. برای قبولی در آزمون، داوطلب باید به 50 درصد سؤالات به احتساب نمره منفی پاسخ دهد (3 پاسخ اشتباه باعث حذف یک پاسخ درست می شود).

مرحله دوم: عضویت در سازمان نظام مهندسی

پس از قبولی در آزمون اولین کاری باید داوطلب انجام دهد، عضویت در سازمان است. درحقیقت، عضویت در سازمان برای شرکت در آزمون ضروری نیست! یعنی داوطلب هر زمان بعد از فارغ التحصیلی می تواند به عضویت سازمان در آید. اما پیشنهاد می کنیم حتماً قبل از اقدام برای شرکت در آزمون، در سازمان عضو شوید. این کار یک مزیت عمده دارد، شما بعد از قبولی می توانید به سرعت اقدام به دریافت پروانه کنید، ولی اگر عضو نباشید باید چند ماه برای تأیید مدارک منتظر باشید تا سپس برای اخد پروانه اقدام کنید. این زمان ممکن تا حداکثر 6 ماه به طور انجامد و شما کلی زمان و فرصت را از دست دهید. ثبت نام در سازمان هم به صورت الکترونیکی (آنلاین) و هم حضوری امکان پذیر است.

مرحله سوم: درخواست صدور پروانه نظام مهندسی

در مرحله سوم متقاضی باید درخواست صدور پروانه کند. اما تا صدور پروانه، متقاضی باید دو بخش شامل پذیرش و آموزش را طی کند. بخش پذیریش شامل تشکیل پرونده مالیاتی به عنوان یکی از مدارک پروانه نظام مهندسی است. نخست باید با استفاده از فرم های ارائه شده توسط اداره کل راه و شهرسازی، سوابق کار تجربی و حرفه ای متقاضی تنظیم شود. پس از آن باید اقدام به اخذ استعلام از حوزه مالیاتی نمود. سپس باید در حوزه محل سکونت متقاضی پرونده مالیاتی تشکیل شود.

بخش آموزش نیز شامل گذارندن دوره های کارآموزی و سمینارهای توجیهی عمومی و تخصصی توسط سازمان نظام مهندسی است. نوع دوره بر حسب صلاحیت متفاوت است و تمامی متقاضیان مجبور به شرکت در این بخش هستند. همچنین، متقاضیان می توانند در حد فاصله معرفی قبول شدگان آزمون از سازمان سنجش به نظام مهندسی که 2 تا 3 ماه طول می کشد، اقدام به حضور در دوره های کارآموزی کنند.

مرحله چهارم: ارائه مدارک مورد نیاز برای صدور پروانه نظام مهندسی

پس از پایان دوره ها و سمینارهای و اخذ گواهینامه حضور در این دوره ها، متقاضی باید جهت واریز اینترنتی عوارض صدور پروانه اشتغال اقدام کند. واریز مبلغ به صورت اینترنتی امکان پذیر است. سپس متفاضی باید به سازمان رفته و فرآیند سوگندنامه مهندسی را انجام دهد. در نهایت متقاضی باید مدارک زیر را به نظام مهندسی تسلیم کند:

کپی مدارک شناسایی اعم از شناسنامه، کارت ملی، گواهی پایان خدمت برای آقایان
کپی مدارک تحصیلی اعم از کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا
۳ قطعه عکس رنگی 3 در 4 یا در بعضی استان ها 2 قطعه عکس رنگی 6 در 4
پرینت تأییدیه قبولی در آزمون نظام مهندسی
اصل رسید بانكی
تكمیل كاربرگ درخواست صدور پروانه اشتغال به كار مهندسی
ارائه گواهی سابقه كار متقاضی به استناد ماده ۶ آئین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و كنترل ساختمان

نکته: وزارت راه و شهرسازی مسئول صدور پروانه اشتغال به کار مهندسی است.

نحوه ارتقاء پروانه اشتغال به کار نظام مهندسی

به طور کلی، پروانه کار مهندسی در 4 پایه یا درجه اعطاء می شود که به شرح زیر هستند:

پایه 3
پایه 2
پایه 1
ارشد

مهندسان، کاردانان و معماران تجربی می توانند پروانه اشتغال به کار مهندسی را در سه پایه دریافت کنند. پروانه اشتغال به کار پایه سه با قبولی در آزمون نظام قابل دریافت است. پس از گذشت ۴ سال می توان از پایه ۳ به پایه 2 ارتقاء پروانه گرفت. برای ارتقاء پروانه از پایه 2 به پایه یک، باید ۵ سال از پایه 2 گذشته باشد. همچنین برای ارتقاء از پایه یک به ارشد، باید 6 سال از پایه یک گذشته باشد.

متقضای با داشتن سنوات لازم (سابقه کار)، شرکت در دوره هایی که توسط نظام مهندسی برگزار می شود و قبولی در آزمون های مربتط می تواند پروانه خود را ارتقاء دهد.

حدود صلاحیت و ظرفیت اشتغال برحسب پایه به شرح زیر است:

پایه 3: با مقیاس کاربری ۱ تا ۲ طبقه ارتفاع از روی زمین یا حداکثر زیر بنای ۶۰۰ متر مربع
پایه 2: با مقیاس کاربری ناحیه ۳ تا ۵ طبقه ارتفاع از روی زمین یا حداکثر زیر بنای ۲۰۰۰ متر مربع.
پایه 1: با مقیاس کاربری ناحیه ۶ تا ۱۰ طبقه ارتفاع از روی زمین یا حداکثر زیر بنای ۵۰۰۰ متر مربع
پایه 1: با مقیاس کاربری شهر بیش از ۱۰ طبقه ارتفاع از روی زمین یا بیش از ۵۰۰۰ متر مربع

مزایای دریافت پروانه کار نظام مهندسی

فواید اخذ پروانه اشتغال به کار عبارتند از:

تأسیس شرکت یا دفتر مهندسی
پیش نیاز گرفتن ارتقاء به پایه های بالاتر
کسب درآمد ثابت سالانه و بدون هیچ فعالیتی با اجاره پروانه نظام مهندسی (حقوقی کردن پروانه)
کسب درآمد حقیقی از طریق ارجاع کار نظارت توسط سازمان نظام مهندسی و مهر و امضاء
به عنوان یک مدرک معتبر برای فعالیت در خارج از کشور

کلام آخر

پروانه اشتغال به کار نظام مهندسی به همۀ مهندسان کمک می کند تا وارد حرفه اصلی خود شده و تجربیات گرانبهایی را به دست آورند. اخذ به پروانه به معنای این است که فرد مذکور می تواند در حیطه صلاحیت خود، وارد بازار کار شده و حق امضاء و مهر داشته باشد. او ممکن است به عنوان مهندس ناظر و محاسب ساختمانی یا مهندس طراح معماری مشغول به کار شود. همچنین می تواند دفتر فنی تأسیس کرده و تجارت خود را شروع کند.